Υπαρξιακοί τρέχοντες προβληματισμοί και ψυχικοί συσχετισμοί

Το άστατο και έντονο των καιρών είναι δύσκολο να αμφισβητηθεί από κάποιον. Ομοίως έντονες είναι και οι αντανακλάσεις στην ψυχική ισορροπία του καθενός μας. Η πανδημία, που ούτε στα πιο ευφάνταστα σενάρια ταινιών επιστημονικής μελλοντολογίας δεν περιλαμβανόταν, αλλά κυρίως τα συνεπακόλουθα αυτής με ουσιαστικά το παγκόσμιο lockdown που επακολούθησε, άφησαν το στίγμα τους στο τρόπο που λειτουργούν οι κοινωνίες αλλά κυρίως ο καθένας μας. Έτσι βρεθήκαμε αντιμέτωποι με την κοινωνική απομόνωση, την αδράνεια, την ανεργία ή στην καλύτερη περίπτωση την εργασιακή παύση με τη συνεπακόλουθη οικονομική δυσκολία. Πέρα από τα πιο τεχνικοοικομικά ζητήματα που ανέκυψαν, προβλήματα εμφανίστηκαν και στο συναισθηματικό κόσμο του καθενός, καθώς το άτομο ήρθε αντιμέτωπο με την προβληματική σχέση που μπορεί να είχε με τη σύντροφό του, την ενδεή σχέση με τα παιδιά του και τελικά με τα ελλείμματα που σαπροφυτούσαν χρόνια ολόκληρα στην ψυχή του ιδίου.

Το αποτέλεσμα είναι η κατακόρυφη κλιμάκωση εκδηλώσεων ψυχικής παθολογίας που μπορεί να αγγίξουν καταστάσεις από το πεδίο των αγχωδών, των καταθλιπτικών, των σωματομετατροπικών έως των της πρόσληψης τροφής διαταραχών και άλλων..

Έτσι μπορεί να εμφανιστεί διαταραχή ύπνου με την έννοια της δυσκολίας έλευσης ύπνου ή της πρώιμης αφύπνισης, μειωμένη ενεργητικότητα, μειωμένη συγκέντρωση. Επίσης στον κατάλογο μπορούν να προστεθούν ψυχοσωματικές εκδηλώσεις όπως ταχυκαρδίες, ζάλη, μουδιάσματα, δύσπνοια, γαστρεντερικές ενοχλήσεις.  Ατυχώς το ευάλωτο άτομο καταβροχθίζεται από την εμμονική ενασχόληση με τα παραπάνω συμπτώματα με τελικό αποτέλεσμα την κλιμάκωση αυτών σε σημείο που να γεννηθεί επεισόδιο πανικού. Το τελευταίο δεν είναι τίποτα άλλο από την κλιμάκωση ψυχοσωματικών εκδηλώσεων σε βαθμό που το άτομο πιστεύει ότι τρελαίνεται ή πεθαίνει. Έτσι συνήθως καταφεύγει σε  χρήση και κατάχρηση αγχολυτικών, που όμως μόνο πρόσκαιρα ανακουφίζουν, ενώ συν τω χρόνω το άτομο φαυλοκυκλικά στροβιλίζεται μέσα στην έξαρση των ψυχοσωματικών και καταλήγει είτε στην κατάχρηση εξαρτησιογόνων αγχολυτικών είτε στην αποφυγή καταστάσεων, ώστε να μην βιώσει την κλιμακούμενη δυσφορία του.  Τελικά όμως επιστρατεύοντας αυτές τις πρακτικές δεν απαλλάσσεται από το άγχος.

Ένας άλλος πυλώνας ψυχικής παθολογίας, που συνήθως αναφύεται ως απότοκο του άγχους, είναι η κατάθλιψη. Εδώ το άτομο πλέον έχει αποκάμει από το να προσπαθεί -συνήθως με ατυχή τρόπο- και πλέον το άγχος έχει δώσει τη θέση του στην θλίψη. Μία θλίψη που τείνει να σκιάζει την ψυχή του τις περισσότερες ώρες της ημέρας σχεδόν καθημερινά. Επιπλέον παύει να παίρνει χαρά από καθημερινές ασχολίες που συνήθιζαν να το χαροποιούν. Έτσι αποσύρεται, νοιώθει ότι χάνει τον εαυτό του, παραιτείται από τις ασχολίες του – ακόμη και από την ατομική υγιεινή του. Τελικά, μένει να ατενίζει τον ορίζοντα του αδιέξοδου και ζοφερές σκέψεις περί τέλους του βασάνου του περνάνε από το μυαλό του. Συχνά εμφανίζονται κι εδώ ψυχοσωματικά συμπτώματα ή αναδύονται άλλα αλγεινά όμοια, ενώ η διαταραχή ύπνου με τη μορφή της αυπνίας ή της υπερυπνίας είναι ενδεικτικά κλιμάκωσης της παθολογίας σε βαθμό τέτοιο, που ίσως χρειαστεί και φαρμακευτική αγωγή.

Τους τελευταίους μήνες οι επιστήμονες έχουν επιδοθεί σε μία άνευ προηγουμένου “live” διεξαγωγή ερευνών σχετιζόμενων με την οργάνωση ψυχικής παθολογίας οφειλόμενης στην παγκοσμίου διαστάσεων πανδημία. Είναι κάτι το πρωτόγνωρο, που, σε αντίθεση με την αμιγώς λοιμωξιολογική εικόνα, που αναμένεται τους προσεχείς μήνες με την έλευση του εμβολίου να βελτιωθεί,  κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την πορεία, διάρκεια, συνέπειες της ψυχικής παθολογίας σε πολλαπλά επίπεδα για την κοινωνία, την οικογένεια, τον ίδιο που τη φέρει-βιώνει μέχρι ίσως και το άχθος που θα δημιουργηθεί και θα μετακυλισθεί στις επόμενες γενιές. Πώς είναι δυνατό να συμβεί αυτό? Ένας μπαμπάς σε επίσχεση εργασίας, που γίνεται έντονος στις συμπεριφορές του, μια μαμά ανήμπορη να αντιδράσει σε ο, τι συμβαίνει, που χάνεται στην κατάθλιψη, ενώ τα παιδιά μάρτυρες-δέκτες των σπόρων ψυχικής παθολογίας, που ήδη έχουν βλαστήσει στις ψυχές των γονιών τους, επηρεάζονται με τέτοιο τρόπο, ώστε καθίσταται πιθανό να εμφανίσουν ανάλογη ψυχοπαθολογία στην ενήλικη ζωή τους.

Ας μείνουμε ψύχραιμοι σε όλο αυτό. Ας ενημερωθούμε. Ας επικοινωνήσουμε την οδύνη των συναισθημάτων σε άτομα του περίγυρού μας που ακόμα αντέχουν. Ας επισκεφτούμε έναν ειδικό ψυχικής υγείας… Πιστεύω ακράδαντα ότι όλα ξεκινούν και καταλήγουν στα εσώτερα κομμάτια της ψυχής μας. Κοιτάξτε μέσα σας με συμπόνια και συμπάθεια και σταματήστε να βιάζετε τις ψυχές των γύρων σας και να ψέγεται τον εαυτό σας.