Από την άλλη πλευρά υπάρχουν πολλές αναστρέψιμες αιτίες άνοιας. Οι εγκεφαλικοί όγκοι μπορούν να προκαλέσουν ψυχοσυναισθηματικές αλλαγές και ανοϊκά συμπτώματα. Εάν το οίδημα του εγκεφάλου που συνοδεύει έναν όγκο μειωθεί με φαρμακευτική αγωγή τα ανοϊκά συμτώματα βελτιώνονται. Διατροφικές ανεπάρκειες, μολύνσεις και κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις μπορούν επίσης να προκαλέσουν ανοϊκά συμπτώματα που με την κατάλληλη θεραπεία μπορούν βελτιωθούν.

Άλλοι επιβαρυντικοί λόγοι για ανοϊκή διαταραχή, εκτός της ηλικίας, είναι:

• Αθηροσκλήρυνση
• Υπερχοληστεριναιμία
• Διαβήτης
• Σύνδρομο Down
• Κάπνισμα
• Οικογενειακό ιστορικό νόσου

Άλλες αιτίες άνοιας

Η άνοια μπορεί ακόμα να πυροδοτηθεί από ένα ειδικό πρόβλημα ή ιατρική κατάσταση όπως:

• Αντίδραση σε φάρμακα
• Μεταβολικά νοσήματα και ενδοκρινοπάθειες
• Έλλειψη βιταμινών
• Λοιμώξεις όπως HIV
• Δηλητηριάσεις όπως από μόλυβδο, βαρέα μέταλλα, αλκοόλ
• Όγκοι του εγκεφάλου
• Ανοξία (μειωμένη παροχή οξυγόνου στον εγκέφαλο)
• Καρδιακές και αναπνευστικές παθήσεις
• Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις

Η ήπια άνοια χαρακτηρίζεται από:

• Δυσκολία στην ανάμνηση ονομάτων, αν και ο φυσιογνωμίες αναγνωρίζονται.
• Επανάληψη της ίδιας ερώτησης που είχε πριν από λίγο ξαναερωτηθεί.
• Δυσκολία στην ανεύρεση σωστών λέξεων για την επικοινωνία.
• Δυσκολία σε εργασίες, όπως το να θυμάται πώς να παίρνει σωστά τα φάρμακά του.
• Λογικά κενά στηνκρίση.

Η μετρίου βαθμού άνοια χαρακτηρίζεται από:

• Δυσκολία στην ονομασία κοινών αντικειμένων.
• Δυσκολία στην έκφραση αναγκών και επιθυμιών.
• Τάση να χάνεται, όταν είναι μακριά από το σπίτι.
• Αλλαγές στην προσωπικότητα και στη συμπεριφορά.
• Αποτυχία στην αναγνώριση των παιδιών.
• Αποπροσανατολισμός στο χώρο και το χρόνο.

Η σοβαρού βαθμού άνοια χαρακτηρίζεται από: 

• Δυσκολία στη λειτουργία και χρησιμοποίηση οικείας συσκευής ή εργαλείου όπως η κουζίνα ή το αυτοκίνητο.
• Δυσκολία στην αυτοεξυπηρέτηση όπως στην προσωπική υγιεινή και το ντύσιμο.
• Δυσκολία στο φαγητό, την κατάποση, το περπάτημα και το κάθισμα.
• Αποτυχία στην αναγνώριση και την επικοινωνία με οικεία οικογενειακά μέλη.

Ψευδαισθήσεις ή παραληρητικές σκέψεις.

Οι πιο συνηθισμένοι τύποι ανοιών είναι:

Νόσος Alzheimer

Περίπου οι μισές από όλες τις περιπτώσεις ανοιών οφείλονται στη νόσο του Alzheimer. Υπάρχει συσσώρευση και εναπόθεση νευροβιολογικών σχηματισμών πλακών, σωματιδίων και ινιδίων μέσα και γύρω από τα εγκεφαλικά νευρικά κύτταρα με αποτέλεσμα τα νευρικά κύτταρα να μη λειτουργούν σωστά και να καταστρέφονται. Επίσης έχει βρεθεί μείωση μιας ουσίας – νευροδιαβιβαστή, που εκτελεί χρέη αγγελιοφόρου στην επικοινωνία μεταξύ των νευρικών κυττάρων, και λέγεται ακετυλοχολίνη. Ασθενείς με νόσο Alzheimer μπορούν να ζήσουν για 8-10 χρόνια κατά μέσο όρο αφότου διαγνωστεί η νόσος αλλά μπορούν να ζήσουν ακόμα και 20 χρόνια.

Αγγειακή άνοια

Είναι η δεύτερη πιο συχνή αιτία άνοιας. Η αθηροσκλήρωση, η εναπόθεση πλακών χοληστερόλης στα αγγεία, η υψηλή αρτηριακή πίεση και ο διαβήτης συντελούν στην καταστροφή των μικρών αγγείων του εγκεφάλου. Τελικά τα αγγεία είτε «μπλοκάρουν», είτε αιμορραγούν οδηγώντας σε πολλαπλά μικρο-εγκεφαλικά επεισόδια και βαθμιαία σε επιδείνωση των νοητικών λειτουργιών.

Νόσος του Parkinson

Αυτή είναι μια νευρολογική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από τρόμο των άκρων, δυσκαμψία, αργό περπάτημα. Σε περίπου 10 – 20 % των πασχόντων συνυπάρχει και μορφή ανοϊκής διαταραχής. Οι περισσότεροι ασθενείς είναι ηλικιωμένοι που συνήθως για πρώτη φορά εμφανίζουν τα σημάδια της νόσου του Parkinson μετά τα 65.

Νόσος των σωματιδίων του Lewy

Η νόσος των σωματιδίων του Lewy έχει χαρακτηριστικά τόσο της νόσου του Parkinson όσο και της νόσου Alzheimer. Η άνοια των σωματιδίων του Lewy μπορεί να επηρεάσει τη σκέψη, την προσοχή και τη μνήμη όπως και η νόσος του Alzheimer. Το άτομο μπορεί να έχει ψευδαισθήσεις και βραδυκίνητο περπάτημα όπως και στη νόσο Parkinson

Μέτωπο – Κροταφική Άνοια

Χαρακτηρίζεται από εκφυλισμό των νευρικών κυττάρων στο μετωπιαίο και κροταφικό εγκεφαλικό φλοιό που ελέγχουν την κρίση και την κοινωνική συμπεριφορά. Ασθενείς με μετωπο-κροταφική άνοια έχουν δυσκολία στο να διαντιδράσουν φυσιολογικά με άλλους ανθρώπους και να διατηρήσουν τις κοινωνικές δεξιότητές τους. Υπολογίζεται ότι ένα ποσοστό 2-20 % όλων των ανοιών είναι μετωποκροταφικού τύπου. Επειδή συχνά υπάρχει οικογενειακό ιστορικό άνοιας, ευθύνες αποδίδονται και στο γενετικό παράγοντα.

Ασθενείς με άνοια μπορούν να επωφεληθούν από τη φαρμακευτική αγωγή και τη γνωστική άσκηση. Ενώ δεν υπάρχει λύση για την πλήρη αναστροφή των περισσοτέρων μορφών άνοιας, η θεραπεία μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα και να επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου. Η θεραπεία μπορεί ακόμα να καθυστερήσει την ανάγκη του ασθενή να εισαχθεί σε νοσοκομείο ή σε μονάδα φροντίδας. Αυτή συνίσταται σε εφαρμογή ποικίλλων ψυχοθεραπευτικών και ψυχοκοινωνικών παρεμβάσεων μαζί με τη φαρμακευτική αγωγή.

• Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να βοηθήσει στην ποιότητα ζωής και να ελαφρύνει το φορτίο για τους φροντιστές.
• Ανταμείβοντας τη θετική συμπεριφορά και αγνοώντας την ανάρμοστη-αδέξια συμπεριφορά μπορεί να βοηθήσει στην καλλιέργεια και διατήρηση κοινωνικών δεξιοτήτων.
• Κρατώντας τον ασθενή απασχολημένο με εργασίες ώστε να καλλιεργούνται οι γνωστικές λειτουργίες μπορεί να βοηθήσει στα πρώιμα στάδια της άνοιας. Αυτό θα μπορούσε να γίνει με βοηθήματα μνήμης ή με το να κρατά ο ασθενής σημειώσεις.
• Ψυχοθεραπεία και ψυχοκοινωνικές προσεγγίσεις μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και να: 

1. Μεγιστοποιηθεί η λειτουργικότητα
2. Βελτιωθεί η λειτουργία της σκέψης
3. Βελτιωθεί η διάθεση
4. Βελτιωθεί η συμπεριφορά

Παραδείγματα ψυχοκοινωνικών προσεγγίσεων

• Υποστηρικτική ψυχοθεραπεία ώστε να επιβεβαιώνεται ο ασθενής και να θίγονται ζητήματα απώλειας και πένθους.
• Θεραπεία αναμνήσεων (Reminiscence therapy) για τη βελτίωση της διάθεσης και της συμπεριφοράς.
• Τέχνη, εργοθεραπεία και μουσικοθεραπεία ώστε να βελτιωθεί η λειτουργικότητα και η διάθεση.

Απασχολησιοθεραπεία ώστε να εκτιμάται και να βελτιώνεται το επίπεδο λειτουργικότητας.

Αναστολείς ακετυλοχολινεστεράσης

Οι αναστολείς ακετυλοχολινεστεράσης είναι φάρμακα που δρουν στα εγκεφαλικά νευρικά κύτταρα κατά τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η διάσπαση και άρα να εξοικονομείται ποσότητα μιας νευροχημικής ουσίας, που φυσιολογικά υπάρχει στον εγκέφαλο, της ακετυλοχολίνης. Η ακετυλοχολίνη θεωρείται ότι είναι υπεύθυνη για τις γνωστικές λειτουργίες, έτσι, εξοικονομώντας ποσότητές της, αναστέλλουμε τη φθίνουσα πορεία της μνήμης και των άλλων λειτουργιών της σκέψης.

Οι πιο γνωστοί αναστολείς ακετυλοχολινεστεράσης είναι η δονεπεζίλη (Aricept), η τακρίνη (Cognex) και η ριβαστιγμίνη (Hexelon).

Συνήθεις παρενέργειες είναι:

• Γαστρική δυσφορία
• Διάρροια
• Ναυτία
• Ζάλη
• Αίσθημα κόπωσης
• Υπνηλία

Ένας πρόσφατος αναστολέας χολινεστεράσης με διπλή δράση (παράλληλα δρα στους νικοτινικούς υποδοχείς που θεωρούνται ότι σχετίζονται με τις γνωστικές λειτουργίες και τη μνήμη) είναι η γαλανταμίνη (Reminyl).

Ανταγωνιστής NMDA υποδοχέων

Ένα φάρμακο που λέγεται μεμαντίνη (Ebixa) συχνά συνδυάζεται με αναστολέα ακετυλοχολινεστεράσης. Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν αυξημένες γνωστικές λειτουργίες με αυτό το συνδυασμό σε σχέση με την αποκλειστική λήψη ενός από τα δύο φάρμακα.

ΠΡΟΣΟΧΗ τα αντιανοϊκά φάρμακα έχει πρακτικό νόημα κάποιος να αρχίσει να τα λαμβάνει με το που θα διαγνωστεί το νόσημα το ευκταίο είναι όταν ακόμα η άνοια είναι σε ελαφρά βαρύτητα. Συνεπώς είναι σημαντική η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία ώστε να υπάρχουν τα περιθώρια να επιβραδυνθεί η νόσος.

Συχνή είναι και η συνταγογράφηση ψυχιατρικών φαρμάκων άλλων κατηγοριών, με συχνότερα τα αγχολυτικά, τα αντικαταθλιπτικά και τα αντιψυχωσικά στα πλαίσια αντιμετώπισης ψυχικών παθήσεων που συχνά συναντώνται σε ανοϊκούς ασθενείς όπως αγχώδεις διαταραχές, διαταραχές ύπνου, ψευδαισθήσεις και παραληρητικές σκέψεις.