μια διάγνωση και γρήγορα
Επιστρέφοντας στο αρχικό μας θέμα της αύξησης των εκκλήσεων για ψυχική βοήθεια, ενδιαφέρον έχει εδώ το γεγονός πως αυτές έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό∙ επικεντρώνονται στη διαθεσιμότητα των ραντεβού του γιατρού. Έτσι μετά από τις πρώτες αναγνωριστικές ερωτήσεις, από τηλεφώνου πάντα, με στόχο τη σύναψη ενός όσο το δυνατό πιο εγγύς ραντεβού, έρχονται τα πιο πιεστικά επιχειρήματα που εμπεριέχουν τον ψυχικό πόνο, τη δυσφορία και την απόγνωση του δυνάμει θεραπευόμενου σε μια προσπάθεια να το επισπεύσει κατά το δυνατό. Είναι γεγονός πως ο συνάνθρωπός μας, που φτάνει στο σημείο να σηκώσει το ακουστικό για να καλέσει τον ειδικό ψυχικής υγείας, βιώνει έντονο ψυχικό πόνο και είναι πολύ φορτισμένος συναισθηματικά. Όμως εδώ καλό θα είναι οι πονεμένοι και προβληματισμένοι συνάνθρωποί μας να κατανοήσουν ότι ο ψυχίατρος δεν είναι «θαυματοποιός». Συνηθέστατα η επιβαρυμένη ψυχική κατάσταση δεν είναι οξεία αλλά χρόνια. Παρόλ’ αυτά όμως ο συνάνθρωπος/ δυνάμει θεραπευόμενος «βιάζεται» να θεραπευτεί άμεσα. Άλλες πάλι φορές ο προς θεραπεία βιώνει ξαφνικά φαινόμενα, ψυχικά και σωματικά σε βαθμό τέτοιο που τρομάζει από την επαγόμενη αίσθηση/ ερμηνεία ότι μπορεί να πεθάνει ή να τρελαθεί, βιώνει δηλαδή ένα επεισόδιο πανικού. Κι εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι εκδηλώσεις άγχους ή και άλλες ψυχοσωματικές, ουσιαστικά είναι η κλιμάκωση ψυχικών συγκρούσεων που συνηθέστατα υφέρπουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα∙ για να μην υιοθετήσω την πιο ψυχαναλυτική θεώρηση και πω ότι η ευαλωτότητα συνηθέστατα σχηματοποιείται στην παιδική ηλικία. Πράγματι είναι τότε που, με βάση την ατμόσφαιρα στην οικογένεια και την αλληλεπίδραση μας με τους γονείς αλλά και των γονιών μας μεταξύ τους, σχηματίζονται πυρηνικά σχήματα ευαλωτότητας, όπως η συναισθηματική αποστέρηση, ο φόβος εγκατάλειψης, το έλλειμμα εμπιστοσύνης, η υποταγή σε τρίτους, η μειονεξία, η τελειοθηρία, η ενοχικότητα, για να ονοματίσω μερικά. Με βάση λοιπόν αυτά τα σχήματα στην ενήλικη ζωή μας, ασυνείδητα εμπλεκόμαστε με άλλους είτε σε συναισθηματικούς δεσμούς, είτε σε επαγγελματικές σχέσεις, είτε σε φιλικοκοινωνικες αλληλεπιδράσεις, με ανισοβαρείς όρους, που δημιουργούν το υπόστρωμα αρνητικού ψυχικού ισοζυγίου. Έτσι ο δυνάμει θεραπευόμενος εμπλέκεται σε αυτοπαγιδεύσεις και αδιέξοδα που συνήθως διατρέχουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα τη ζωή του με τελική κατάληξη το αίσθημα πνιγμονής, την ασφυξία, την χαμένη αξιοπρέπεια, καταλήγοντας ακόμα παραπέρα στην ψυχική κατάρρευση και τον ψυχοσωματικό πανικό που κι αυτά θα οδηγήσουν στην πιεστική έκκληση για ΑΜΕΣΗ βοήθεια, εάν είναι δυνατό για ραντεβού την αυτή ημέρα της τηλεφωνικής κλήσης. Είναι ο ίδιος θεραπευόμενος που θα ανακουφιστεί πρόσκαιρα με λίγο ηρεμιστικό και δεν θα έρθει στο επόμενο προκαθορισμένο ραντεβού, παρόλο που ουσιαστικά δεν έχει λυθεί καμιά από τις στρεβλώσεις που συντέλεσαν στην επιτακτική έκκληση για βοήθεια.
Από τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι το ουσιαστικό ξεδίπλωμα της μέχρι τώρα όδευσης της ζωής κάποιου σε μπερδεμένα δρομολόγια/ επιλογές χρειάζεται χρόνο. Γιατί η ψυχοθεραπεία εκτός από γνώση, τεχνική, επιστημοσύνη, συμπόνια, είναι και ένα «ξαναμεγάλωμα» με όρους αυτοεκτίμησης, αυτοσεβασμού, ορίων και αξιοπρέπειας, σε ένα ενσυναισθαντικό θεραπευτικό πλαίσιο, που για να τελεσφορήσει απαιτείται χρόνος και διάρκεια. Είναι αυτός ο χρόνος που όλοι ψάχνουμε. Όπως συνηθίζω να λέω, η έννοια του χρόνου στην ψυχιατρική είναι διεσταλμένη, θέλει ΨΥΧΡΑΙΜΙΑ και ΥΠΟΜΟΝΗ από όλους τους εμπλεκόμενους είτε είναι σε θεραπεία, είτε είναι σε φάση έκκλησης για θεραπεία.